Parametry odzieży technicznej – na co zwrócić uwagę?

Odzież techniczna jest nieodłącznym elementem wypraw w góry. Ta specjalnie zaprojektowana odzież pozwala na komfortowe i bezpieczne poruszanie się w trudnych warunkach atmosferycznych oraz na terenach o zróżnicowanym ukształtowaniu. Odzież ta wykonana jest z zaawansowanych technologicznie materiałów, które zapewniają ochronę przed wiatrem, deszczem i śniegiem, a jednocześnie pozwalają na swobodne oddychanie skóry. W artykule tym przyjrzymy się bliżej odzieży technicznej i jej właściwościom.

Parametry, na które warto zwrócić uwagę

Kiedy przygotowujemy się do aktywności fizycznej lub planujemy wyprawę w góry, ważne jest, aby mieć odpowiednią odzież techniczną. Jednakże, aby odzież techniczna spełniała swoją rolę, należy zwrócić uwagę na kilka kluczowych parametrów jak skład, gramatura, gęstość liniowa, rodzaj splotu czy wodoodporność i oddychalność. Prześledźmy je dokładnie.

Skład / materiał

Odzież techniczna często jest wykonana z materiałów syntetycznych, takich jak poliestry, nylon, poliuretan czy elastan, które charakteryzują się wysoką wytrzymałością i elastycznością. W zależności od rodzaju i przeznaczenia odzieży, stosowane są różne rodzaje materiałów. Na przykład, odzież trekkingowa i narciarska często składa się z trzech warstw (warstwowa odzież), które mają za zadanie zapewnić ciepło, ochronę przed wiatrem i wodą oraz oddychalność. Warstwa wewnętrzna, tzw. bielizna termoaktywna, jest zazwyczaj wykonana z miękkiego, szybkoschnącego materiału, który odprowadza wilgoć z ciała. Warstwa środkowa, czyli tzw. warstwa izolacyjna, może być wykonana z polaru lub z materiałów syntetycznych, które zapewniają ciepło. Warstwa zewnętrzna, tzw. kurtka lub płaszcz, z kolei, jest zazwyczaj wykonana z materiału, który jest wodoodporny, wiatroszczelny i oddychający.

W odzieży technicznej dla biegaczy i sportowców, często stosuje się tzw. materiały technologiczne, które zapewniają szybkie schnięcie, odprowadzają wilgoć z ciała i pozwalają na swobodny przepływ powietrza. Najczęściej stosowane są materiały typu Dri-FIT czy Climacool, które charakteryzują się wysoką oddychalnością i odprowadzają wilgoć z ciała.

Włókna syntetyczne

Najczęściej wykorzystywane włókna syntetyczne:

• Poliester – to sztuczny materiał syntetyczny o wysokiej wytrzymałości i odporności na ścieranie, który jest stosowany w produkcji różnego rodzaju odzieży technicznej i sportowej. Charakteryzuje się on również szybkim schnięciem oraz odprowadzaniem wilgoci z powierzchni ciała, dzięki czemu zapewnia komfort podczas uprawiania sportu.
• Polar (poliester microfleece) – to miękki i ciepły materiał syntetyczny wykonany z poliestru, który jest stosowany do produkcji odzieży izolacyjnej i warstwowej, takiej jak polarowe bluzy czy kurtki. Charakteryzuje się on dużą izolacyjnością cieplną oraz wysoką oddychalnością, co pozwala zachować ciepło i jednocześnie odprowadzać wilgoć z powierzchni ciała.
• Nylon (poliamid) – to sztuczny materiał syntetyczny, który charakteryzuje się wysoką wytrzymałością i odpornością na rozdarcia oraz przetarcia. Jest on stosowany w produkcji różnego rodzaju odzieży technicznej i sportowej, w tym wodoodpornej odzieży przeciwdeszczowej oraz butów trekkingowych. Nylon jest również łatwy do utrzymania w czystości i szybkoschnący.
• Akryl – to syntetyczny materiał włókienniczy, który jest stosowany w produkcji odzieży zimowej oraz akcesoriów, takich jak czapki i szaliki. Charakteryzuje się on dużą izolacyjnością cieplną i łatwością w pielęgnacji.
• Elastomer poliuretanowy – to elastyczny materiał syntetyczny, który jest stosowany w produkcji odzieży sportowej, w tym w strojach kąpielowych, legginsach czy skarpatach. Charakteryzuje się on wysoką elastycznością, odpornością na rozdarcia i przetarcia, a także szybkim schnięciem i łatwością w pielęgnacji.

Włókna naturalne

Najczęściej wykorzystywane włókna naturalne w odzieży sportowej:

• Bawełna – to naturalny materiał roślinny, który jest stosowany w produkcji odzieży casualowej i sportowej. Charakteryzuje się on miękkością, przewiewnością i wysoką chłonnością, dzięki czemu zapewnia komfort użytkowania, szczególnie w cieplejsze dni. Bawełna jest również łatwa w pielęgnacji i utrzymaniu w czystości.
• Wełna – to naturalny materiał pochodzenia zwierzęcego, który jest stosowany w produkcji odzieży zimowej i warstwowej, takiej jak swetry, kurtki czy czapki. Charakteryzuje się on dużą izolacyjnością cieplną i przepuszczalnością powietrza, dzięki czemu pozwala zachować ciepło i jednocześnie zapewnia wentylację ciała. Wełna jest również odporna na wilgoć i łatwa w pielęgnacji.
• Wełna merino – to rodzaj wełny pochodzącej z owiec rasy merino, która charakteryzuje się wyjątkową miękkością i delikatnością. Stosowana jest w produkcji odzieży zimowej i termoaktywnej, takiej jak koszulki, skarpety czy kurtki, a także w bieliźnie termoaktywnej. Wełna merino zapewnia wysoką izolacyjność cieplną, oddychalność oraz odprowadzanie wilgoci z ciała, co pozwala zachować komfort użytkowania podczas uprawiania sportu. Ponadto, wełna merino jest łatwa w pielęgnacji i odporne na nieprzyjemne zapachy.

Jaka ocieplina do kurtki zimowej jest najlepsza?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jaka ocieplina jest najlepsza do kurtki zimowej, ponieważ wybór zależy od indywidualnych preferencji, warunków atmosferycznych oraz planowanego użytkowania kurtki. Poniżej przedstawiam krótki opis trzech najpopularniejszych ocieplin stosowanych w kurtkach zimowych:

1. Puch – powszechnie uważany za najskuteczniejszy izolator termiczny. Kurtki z ociepleniem z naturalnego puchu są bardzo ciepłe i lekkie, ale zwykle droższe niż modele z innymi rodzajami ocieplin. Warto zwrócić uwagę na wskaźnik CUIN, który informuje o jakości puchu – im wyższa wartość, tym puch jest bardziej „puszysty” i skuteczniejszy w izolowaniu ciepła.
2. Syntetyczne ociepliny – kurtki z ociepleniem syntetycznym są zwykle tańsze niż modele z naturalnym puchem, a także bardziej odporne na wilgoć. Wśród syntetycznych ocieplin najczęściej stosowane są: włókna poliestrowe, wypełnienie z fibry syntetycznej, PrimaLoft czy Thermolite.
3. Wełna – kurtki z ociepleniem z wełny są stosunkowo rzadko spotykane, ale wełna merynosów jest uważana za jedną z najskuteczniejszych ocieplin naturalnych. Kurtki z wełną są odporne na wilgoć i ciepłe, ale zwykle cięższe niż modele z puchem lub syntetycznymi ocieplinami.

Gęstość liniowa włókien syntetycznych

Gęstość liniowa włókien syntetycznych to jedna z ważnych cech charakteryzujących te materiały. Określa się ją jako masę jednostkową danego włókna, wyrażoną w gramach na kilometr długości. Włókno ma gęstość liniową 1 den, jeśli przy długości 9 000 m waży 1 g. Oznaczenia den są często spotykane na rajstopach.

Gęstość liniowa wpływa na wytrzymałość, sprężystość i elastyczność włókien syntetycznych, a także na ich właściwości fizyczne, takie jak odporność na ścieranie, rozciąganie czy rozdarcia. Im większa gęstość liniowa, tym wyższa wytrzymałość i elastyczność włókien.

Włókna o niskiej gęstości liniowej są bardziej podatne na przetarcia i szybciej tracą swoje właściwości, dlatego zazwyczaj nie są stosowane w produkcji odzieży technicznej i sportowej. Włókna o wysokiej gęstości liniowej natomiast, są bardziej odporne na ścieranie, wytrzymałe i sprężyste, co czyni je idealnymi do produkcji odzieży sportowej, w tym strojów do pływania, kurtki i butów trekkingowych, czy bielizny termoaktywnej.

Gramatura

Gramatura odzieży technicznej to kolejna ważna cecha charakteryzująca te materiały. Określa ona wagę materiału na jednostkę powierzchni, zazwyczaj wyrażaną w gramach na metr kwadratowy (g/m2).

W przypadku odzieży technicznej, gramatura ma wpływ na właściwości użytkowe materiału, takie jak wytrzymałość, elastyczność, oddychalność i odporność na wodę i wiatr. Wysoka gramatura oznacza zazwyczaj, że materiał jest bardziej wytrzymały, ale jednocześnie może być mniej elastyczny i mniej oddychający.

W zależności od zastosowania, odzież techniczna może mieć różne gramatury. Na przykład, bielizna termoaktywna może mieć gramaturę od 100 do 200 g/m2, a kurtki i spodnie zimowe z membranami – od 300 do 500 g/m2. Lekka odzież sportowa, takie jak koszulki do biegania, może mieć gramaturę około 100 g/m2, podczas gdy odzież przeznaczona na trekking czy wspinaczkę, zwykle ma gramaturę powyżej 200 g/m2.

Ostatecznie, gramatura materiału powinna być dopasowana do określonej aktywności, warunków pogodowych i preferencji użytkownika.

Jaka powinna być gramatura kurtki zimowej?

Odpowiednia gramatura kurtki zimowej zależy od wielu czynników, takich jak indywidualne preferencje użytkownika, rodzaj aktywności, w jakiej kurtka będzie używana oraz warunki atmosferyczne.

W przypadku kurtki zimowej, optymalna gramatura powinna zapewnić odpowiedni poziom izolacji termicznej, ochronę przed wiatrem i wodą, a także wygodę i swobodę ruchów. Zazwyczaj kurtki zimowe mają gramaturę w zakresie od 120 g/m2, co zapewnia wystarczającą izolację termiczną i ochronę przed zimnem.

Jednak należy pamiętać, że gramatura to tylko jedna z wielu cech kurtki zimowej, która wpływa na jej właściwości użytkowe. Inne czynniki, takie jak materiał zewnętrzny i wewnętrzny, rodzaj i ilość izolacji termicznej, wentylacja i kroje kurtki, również odgrywają ważną rolę w doborze odpowiedniego modelu.

Rodzaj splotu

Rodzaj splotu włókien to ważna cecha charakteryzująca odzież techniczną. Splot włókien to sposób, w jaki włókna są ułożone w materiale.

Istnieją różne rodzaje splotów włókien, takie jak:

1. Splot płócienny – jest to najprostszy i najpopularniejszy rodzaj splotu, w którym każde włókno przechodzi naprzemiennie pod i nad innymi włóknami. Dzięki temu materiał jest równomierny i gładki.
2. Splot zygzakowy – w tym splotu włókna układają się w kształcie litery „V”. Dzięki temu materiał jest bardziej elastyczny i sprężysty.
3. Splot satynowy – w tym splotu każde włókno przechodzi pod czterema lub więcej innymi włóknami, co tworzy gładką i lśniącą powierzchnię materiału. Splot satynowy jest stosowany w luksusowych tkaninach.
4. Splot elastyczny – jest to splot z dodatkową ilością elastanu, co sprawia, że materiał jest bardzo elastyczny i dopasowuje się do ciała.

Rodzaj splotu wpływa na właściwości użytkowe materiału. Na przykład, splot płócienny jest bardziej wytrzymały i odporny na uszkodzenia mechaniczne, ale może być mniej elastyczny i mniej oddychający niż materiał o innych rodzajach splotów. Splot zygzakowy jest bardziej elastyczny i sprężysty, co czyni go idealnym do zastosowań, w których wymagana jest duża swoboda ruchów. Natomiast splot satynowy może być mniej wytrzymały i bardziej podatny na uszkodzenia, ale oferuje wysoką jakość i elegancki wygląd.

Puch

Puch to materiał izolacyjny otrzymywany z piór ptaków, takich jak gęsi czy kaczki. Składa się z milionów małych, lekkich puchowych kuleczek, które łączą się, tworząc trójwymiarową przestrzeń wypełnioną powietrzem. Dzięki temu puch jest bardzo lekki, a jednocześnie doskonale izoluje ciepło, zapewniając doskonałą ochronę przed zimnem.

Puch jest stosowany w odzieży technicznej, takiej jak kurtki, śpiwory czy rękawice, jako materiał izolacyjny. Jest to bardzo skuteczny materiał izolacyjny, ale ma też pewne wady. Na przykład, puch może tracić swoje właściwości izolacyjne w wilgotnych warunkach, a także może się sklejać, tracić objętość i stawać się mniej skutecznym jako materiał izolacyjny. Aby uniknąć tych problemów, producenci odzieży technicznej stosują różne technologie, takie jak impregnacja puchu, aby zwiększyć jego odporność na wilgoć i zwiększyć trwałość.

Stopień rozprężenia puchu (CUIN)

Stopień rozprężenia puchu to miara objętości puchu, którą można uzyskać z danego ciężaru puchu, mierzona w kubikach cala na uncję kwadratową (CUIN – cubic inch per ounce). Im wyższy stopień rozprężenia, tym większą objętość puchu można uzyskać z danego ciężaru, co oznacza lepsze właściwości izolacyjne.

Stopień rozprężenia puchu zależy od kilku czynników, takich jak gatunek ptaka, wiek piór, sposób oczyszczania i sortowania puchu. Puch wysokiej jakości, taki jak puch gęsi lub kaczki z regionów zimnych klimatów, ma zwykle wyższy stopień rozprężenia.

Stopień rozprężenia puchu jest ważnym czynnikiem przy wyborze odzieży technicznej, ponieważ wpływa na jej izolacyjność. Wysokiej jakości kurtki zimowe i śpiwory zazwyczaj mają puch o wysokim stopniu rozprężania, co oznacza, że zapewniają doskonałą izolację cieplną przy minimalnej wadze i objętości.

Istnieją różne rodzaje puchu, które różnią się między sobą jakością i właściwościami izolacyjnymi. CUIN określany jest także jako fill Power. Puch klasy premium, tak zwany „800-fill / CUIN” lub „900-fill / CUIN”, jest najwyższej jakości i charakteryzuje się najwyższą wydajnością izolacyjną. Puch nieco niższej jakości, taki jak „600-fill / CUIN” lub „700-fill / CUIN”, ma niższą izolacyjność, ale jest tańszy i bardziej dostępny. Minimalna wartość dobrego puchu to 500-fill / CUIN.

Stosunek puchu do pieprza

Stosunek puchu do piór to jedna z cech charakteryzujących jakość puchu, a w konsekwencji jakość odzieży z puchem. Stosunek ten określa proporcję puchu w stosunku do piór w danym materiale izolacyjnym.

Puch i pióra różnią się między sobą pod względem struktury i właściwości. Puch jest lżejszy, bardziej miękki i posiada większą zdolność izolacyjną niż pióra. Pióra są cięższe i mniej elastyczne, ale bardziej odporne na zużycie niż puch. W związku z tym, stosunek puchu do piór ma wpływ na jakość izolacji i trwałość materiału.

Najwyższej jakości puchowe materiały izolacyjne posiadają stosunek puchu do piór na poziomie 90/10 lub 95/5, co oznacza, że zawierają bardzo małą ilość piór. Materiały izolacyjne z niższą jakością, takie jak te stosowane w tańszych kurtkach zimowych, mogą mieć stosunek puchu do piór na poziomie 80/20 lub niższy, co oznacza, że zawierają więcej piór.

Wysoki stosunek puchu do piór oznacza, że materiał izolacyjny jest lżejszy i bardziej miękki, co poprawia jego zdolność izolacyjną i komfort użytkowania. Jednocześnie jednak może to wpłynąć na trwałość materiału, ponieważ pióra są bardziej odporne na zużycie niż puch.

Wodoodporność

Czyli zdolność do odporności na przepuszczanie wody. Materiały o wysokiej wodoodporności są szczególnie ważne w odzieży technicznej, ponieważ umożliwiają utrzymanie suchej skóry i ciepła nawet w trudnych warunkach atmosferycznych.

Wodoodporność materiału jest określana za pomocą miernika ciśnienia wody, który mierzy ciśnienie wody, które materiał jest w stanie znieść bez przepuszczania jej przez swoją strukturę. Miernik ten określa wodoodporność materiału w milimetrach słupa wody (mm H2O). Im wyższa wartość wodoodporności, tym większa odporność materiału na wodę.

Standardowe wartości wodoodporności dla odzieży technicznej to zwykle od 3 000 do 20 000 mm H2O. Materiały o wodoodporności 3 000 -5 000 mm H2O są mniej odporne na deszcz i wilgoć, natomiast te z wodoodpornością powyżej 10 000 mm H2O są zwykle stosowane w najbardziej wymagających warunkach atmosferycznych, takich jak wspinaczka wysokogórska lub narciarstwo w głębokim śniegu.

Należy jednak pamiętać, że wodoodporność materiału może ulec pogorszeniu wraz z użytkowaniem i praniem, a także pod wpływem czynników zewnętrznych, takich jak ścieranie, tarcie czy promieniowanie UV. W związku z tym, warto regularnie impregnować odzież techniczną, aby utrzymać jej właściwości wodoodporne w jak najlepszym stanie.

Oddychalność

Oddychalność materiału to jego zdolność do przepuszczania pary wodnej na zewnątrz, co umożliwia odprowadzenie wilgoci z wnętrza odzieży na zewnątrz. Dzięki temu skóra pozostaje sucha, a ciało nie przegrzewa się.

Oddychalność materiału jest określana za pomocą wskaźnika RET (ang. Resistance Evaporative Transfer), który mierzy opór, jaki materiał stawia dla przenikania pary wodnej. Im niższa wartość RET, tym lepsza oddychalność materiału. Standardowa wartość RET dla odzieży technicznej wynosi od 0 do 20.

Innym wskaźnikiem oddychalności jest jednostka H20/m2, czyli ilość pary wodnej, która przedostanie się na drugą stronę materiału w ciągu doby (przez 1m2). Najbardziej polecane modele dla sportowców mieszczą się w przedziale 5000-8000 g H2O/m2 lub wyższym.

Najczęściej stosowane materiały o dobrej oddychalności to membrany o specjalnej strukturze, takie jak Gore-Tex czy eVent. Są to materiały, które składają się z mikroskopijnych porów, które są dostatecznie duże, aby przepuszczać cząsteczki pary wodnej, ale wystarczająco małe, aby zatrzymywać krople wody.

Warto pamiętać, że oddychalność materiału może być zmieniona przez wiele czynników, takich jak wilgotność powietrza, intensywność wysiłku czy temperatura zewnętrzna. W przypadku odzieży technicznej ważne jest, aby dobierać odpowiednie warstwy, które będą skutecznie odprowadzać wilgoć z ciała i jednocześnie utrzymywać odpowiednią temperaturę.

Waga

Ten element nie jest zawsze brany pod uwagę, lecz jeśli dużo biwakujesz, szczególnie w górach waga produktu jest jednym z elementów, który może go wykreślić z listy zakupów. Podczas długich i wyczerpujących wędrówek każdy gram ma znaczenie.

FAQ